Bir önceki ArchiMate yazımda yeteri kadar kafa karıştıramadığımı düşünüp ArchiMate yazıma devam etme kararı aldım. Henüz kurtulamadınız yani…
Modellemedeki nesneleri tek başına tanımlamak yetmeyecektir. Sadece envanter takibi yapmayacağımıza göre, bunların arasındaki etkileşimler de önemli. ArchiMate’in ikinci önemli yapıtaşı: İlişkiler. Kullanılabilecek ilişki türleri, UML gibi diğer standartları temel alarak tanımlamış. Farklı öğeler arasında kurulacak ilişkiler az sonra bahsedeceğim Viewpoint/View konusunda da önemli. Compositon, Realization, Used by/Uses kullanılabilecek ilişki türlerinden bazıları.
Şimdi ilk yazıdaki sorulardan birine dönelim: Farklı paydaşlar için nasıl modeller üretmeliyim? Viewpoint ve View bu amaçla geliştirilmiş ArchiMate kavramları. Belirli bir paydaş grubuna hitap edecek ve onların endişelerini (concern) adresleyecek şekilde özelleştirilmiş mimari modele view diyoruz. View larda kullanılacak öğeler, ilişkiler, analiz ve tekniklere de viewpoint diyoruz. Kısaca, view gördüğüm şey; viewpoint te nereden baktığım. Viewpoint ler, mimariye belirli açılardan bakabilmek ve bunun iletişimini yapmak için tanımlılar. Paydaşlara yapılacak sunumlar/iletişim/paylaşımlarda kullanılacak view içerisinde ne olacağı, nasıl olacağı viewpointlerde tanımlı. ArchiMate içerisinde, olabilecek tüm paydaşları adresleyebilecek bir viewpoint kümesi tanımlı. Örneğin, Organization Viewpoint tamamen kurumun organizasyonel yapısını tanımlayabilecek İş Mimarisi öğelerini ve ilişkilerini içerirken, Infrastructure Usage Viewpoint uygulama ve uygulamayı destekleyen Uygulama ve Teknoloji Mimarisi öğelerini içeren bir viewpoint olarak tanımlanmış. ArchiMate içerisinde toplam 18 adet viewpoint tanımı var.
Şimdi ilk yazıdaki sorulardan birine dönelim: Farklı paydaşlar için nasıl modeller üretmeliyim? Viewpoint ve View bu amaçla geliştirilmiş ArchiMate kavramları. Belirli bir paydaş grubuna hitap edecek ve onların endişelerini (concern) adresleyecek şekilde özelleştirilmiş mimari modele view diyoruz. View larda kullanılacak öğeler, ilişkiler, analiz ve tekniklere de viewpoint diyoruz. Kısaca, view gördüğüm şey; viewpoint te nereden baktığım. Viewpoint ler, mimariye belirli açılardan bakabilmek ve bunun iletişimini yapmak için tanımlılar. Paydaşlara yapılacak sunumlar/iletişim/paylaşımlarda kullanılacak view içerisinde ne olacağı, nasıl olacağı viewpointlerde tanımlı. ArchiMate içerisinde, olabilecek tüm paydaşları adresleyebilecek bir viewpoint kümesi tanımlı. Örneğin, Organization Viewpoint tamamen kurumun organizasyonel yapısını tanımlayabilecek İş Mimarisi öğelerini ve ilişkilerini içerirken, Infrastructure Usage Viewpoint uygulama ve uygulamayı destekleyen Uygulama ve Teknoloji Mimarisi öğelerini içeren bir viewpoint olarak tanımlanmış. ArchiMate içerisinde toplam 18 adet viewpoint tanımı var.
Mimari katmanlarda kullanılabilecek ArchiMate öğelerini burada detaylı olarak anlatmaya gerek yok. Yazının sonunda direkt ArchiMate spec’ine bir bağlantı var. Oradan öğeleri de içeren tüm spec i detayları ile okuyabilirsiniz. İlk okuyuşta (hatta muhtemelen ikinci ve üçüncü okuyuşlarda da) öğeler, anlamları ve kullanımları birbirine karışacaktır. Ama bu öğeleri eleyip, kendi kullanımınıza göre uyarladığınızda aklınızdaki sorular azalacaktır.
Aşağıda tüm katmanlardan öğeler içerebilecek Layered Viewpoint yapısında bir view var. Model sigorta başvuru ve değerlendirme mimarisini tanımlıyor. Tüm katmanları içerdiği için de hedef paydaş neredeyse kurumun tamamı. Okuması zor farkındayım ama farklı katmanların etkileşimini göstermek için iyi bir örnek olacağını düşündüm.
Benim için ArchiMate’i önemli kılan birkaç noktadan bahsederek devam edelim:
Benim için ArchiMate’i önemli kılan birkaç noktadan bahsederek devam edelim:
- Standartlarla çalışmak her zaman avantajlıdır. Eğitim, oryantasyon, okuma, araç kullanımı, geliştirme gibi konularda hem maliyeti hem anlaşılırlığı artırır.
- Esnek bir dil. Modellemelerinizde tüm katmanları veya katmanlardaki tüm öğeleri kullanma zorunluluğunuz yok. KM nizde neyi adresliyorsanız, hangi paydaşları sürece katacaksınız, hangi paydaşlar için önemli olan konular (concern) neler?
- TOGAF kullanıyorsanız, TOGAF ile hizalanmış bir modelleme dili kullanmalısınız. TOGAF , ArchiMate e göre çok daha kapsamlı. O yüzden ilk bakışta ArchiMate tüm TOGAF adımlarını adreslemiyor gibi görünse de, ArchiMate e yapılan 2 ekleme ile tüm ADM desteklenir duruma geliyor: Motivation Extension ve Implementation and Migration Extension.
ArchiMate açık bir standart. Sertifikasyon programı olsa da, sertifikasız da kullanılabilecek bir dil. ArchiMate Specification belgesine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
